عنوان سخنرانی: مديريت ارزش كسب شده، مزايا، معايب و توسعه هاي اخير

سخنران: مصطفي سالاري، دانشجوي دكتراي حمل و نقل، دانشگاه كلگري، كانادا

تاریخ برگزاری: 1395/12/17

فایل صوتی سخنرانی: 

چکیده: با افزايش پروژه هاي صنعتي و خدماتي در تمام دنيا، مديريت ارزش كسب شده به عنوان روشي جديد و كارآمد، نقش مهمي را در كنترل يكپارچه پروژه ها ايفا مي كند. یکی از دغدغه های اصلی مدیران و ذینفعان پروژه ها اطلاع دقیق از پیشرفت و مقایسه میزان کار انجام شده با میزان کار پیش بینی شده و محاسبه مغایرت های هزینه ای و زمانی با عملکرد واقعی پروژه ها می باشد. همیشه در ارزیابی دقیق مقدار کار انجام شده در پروژه ها محدودیت هایی وجود دارد، اما حقیقت آن است که بدون اندازه گیری و سنجش پیشرفت انجام شده نمی توان پروژه ای را کنترل نمود. روش مدیریت ارزش کسب شده یکی از متداولترین روش های اندازه گیری و سنجش پیشرفت پروژه ها از طریق تجزیه و تحلیل مغایرت ارزش افزوده از میزان برنامه ریزی شده می باشد. این تجزیه و تحلیل ها به مدیران پروژه ها این امکان را می دهد تا مشکلات و موانع پروژه ها را شناسائی و اقدامات لازم را جهت رفع موانع به عمل آورند. از جمله مزایای روش مدیریت ارزش کسب شده، می‌توان به اختصار به موارد زیر اشاره کرد: • استفاده از يك واحد ثابت اندازه گيري: در اين تكنيك براي محاسبه ميزان پيشرفت پروژه ها از نظر هزينه و زمانبندي از يك واحد ثابت مالي( ريالي/دلاري ) استفاده مي شود که محاسبات را تسهيل بخشيده و کار کنترل را راحت مي نمايد و در واقع زبان مشترکی برای کنترل زمان و هزینه می باشد. • ارزش کسب شده به عنوان ابزاری واحد جهت اندازه گيري پيشرفت: اين تكنيك می تواند به عنوان روشی واحد در اندازه گيري پيشرفت پروژه هاي متفاوت مورد استفاده قرارگيرد ، به عنوان مثال اگر دو پروژه اي همزمان شروع شده باشند ولي ماهيت تعريف شده براي این دو پروژه متفاوت باشد ، مي توان با اين تكنيك دو پروژه را بطور مورد ارزيابي قرار داده و پيشرفت هرکدام را نسبت به ديگري سنجيد. • ارزش کسب شده تكنيكي چند منظوره: اين تكنيك مي تواند ميزان پيشرفت پروژه را از جهات مختلف شامل هزينه ، زمان و محدوده پروژه بطور همزمان و تلفيقي نشان دهد که اين قضيه در منحني ها و جداول مقايسه اي برنامه اي و وا قعي به خوبي مشهود خواهد بود . • ارزش کسب شده تكنيكي دقيق در محاسبات پيشرفت: با استفاده از اين تكنيك در هرزماني از اجراي پروژه مي توان مغايرت هاي زمان و هزينه را نسبت به برنامه از پيش تعيين شده محاسبه و گزارش نمود . • هشدار در مورد مسیر آتی پروژه: روش مدیریت ارزش کسب شده قادر به پیش بینی زمان اتمام پروژه ها و هزینه نهایی آنها می باشد و از این طریق هشدار اولیه به پروژه هایی که نیاز به اقدام اصلاحی دارند داده می شود. • کاربرد ارزش کسب شده در ارتقای دانش سازمان: از نتایج حاصله از روش مدیریت ارزش کسب شده می توان برای حمایت از مدیریت موثر و کارآمد و کسب تجربه در مورد عملکرد پروژه های مختلف استفاده کرد. علی رغم تمام مزایایی که برای روش مدیریت ارزش کسب شده می‌توان بر شمرد، این روش دارای معایبی نیز می‌باشد که سبب عملکرد نامناسب آن در برخی‌ از پروژه‌ها است. در ادامه، برخی‌ از این کاستی‌ها بر شمرده شده است: • سنجش عملکرد زمان‌ در این روش بر مبنای محاسبات هزینه‌ای است که می تواند موجب نتایج نادرست شود. • این روش هیچ گونه پیش بینی برای اندازه گیری کیفیت پروژه ندارد. • در این روش تاخیرات پرداخت از طرف کارفرمایان، و جریان نقدینگی پیمانکاران در نظر گرفته نمی شود. • مشکل دسترسی به مجموعه ای از اطلاعات درست و به موقع از هزینه واقعی پروژه ها سبب عملکرد ضعیف این روش در حوزه مدیریت هزینه شده است. علاوه بر مشکلات برشمرده شده، نقص های روش مدیریت ارزش کسب شده درحوزه مدیریت زمان و هزینه سبب تلاش بسیاری از محققان برای رفع این کاستیها شده است. در نتیجه، با مرور مطالعات انجام گرفته در زمینه مدیریت ارزش کسب شده، می‌توان به مقالات زیادی دست یافت که سعی‌ در توسعه و یا رفع نقوص این روش در حوزه سنجش عملکرد زمانبندی و هزینه‌‌ پروژه ها داشته اند. در ادامه بحث، این مطالعات به سه دسته کلی‌ شامل توسعه در شاخص‌های عملکرد زمان و هزینه، استفاده از روش‌های آماری در مدیریت ارزش کسب شده، و کاربرد روش‌های غیر قطعی‌ در مدیریت زمان و هزینه، تقسیم بندی شده و در مورد هرکدام توضیحاتی ارائه شده است. توسعه در شخص‌های عملکرد زمان و هزینه نکته قابل تامل در مورد روش مدیریت ارزش کسب شده آن است که بخش قابل توجهی از مطالعات در این زمینه به حوزه مدیریت هزینه محدود می شوند. این مطالعات شامل سنجش عملکرد شاخص هزینه در شرایط مختلف و در پروژه های گوناگون و بخشی دیگر شامل پیش بینی هزینه نهایی پروژه ها می باشد. در راستایی دیگر، بخشی از محققین با تمرکز بر روی حوزه مدیریت زمان، سعی‌ در توسعه این بخش از روش مدیریت کسب شده داشته اند. از جمله روش‌های ارایه شده برای بهبود مدیریت زمان، می‌توان به روش ارزش برنامه ریزی شده توسط انبری (۲۰۰۳)، روش زمان کسب شده توسط جاکوب و کنه در سال (۲۰۰۴) و روش برنامه ریزی کسب شده توسط لیپکه در سال (۲۰۰۳) اشاره کرد.روشهای ارزش برنامه ریزی شده و زمان کسب شده در محاسبات خود از شاخص عملکرد زمان در روش مدیریت ارزش کسب شده بهره می برند. با توجه به این موضوع که شاخص عملکرد زمان بی‌ توجه به شرایط پروژه در انتهای آن به سمت ۱ میل می‌کند، دو روش ارزش برنامه ریزی شده و زمان کسب شده نتوانسته اند راهکارهای قابل اعتمادی برای مدیریت زمان ارائه دهند. این موضوع در تحقیقی توسط وندوورد و ونهوک (۲۰۰۵) مورد برسی‌ قرار گرفت و آنها نیز بر کارایی بهتر روش برنامه ریزی کسب شده نسبت به دو روش دیگر صحه گذاشته‌اند. در سال ۲۰۱۱، باقرپور با اشاره به این موضوع که مدیریت هزینه در روش مدیریت ارزش کسب شده نتوانسته است حوزه جریان نقدینگی و تاخیرات در مطالبات پیمانکاران را مورد پوشش قرار دهد، روش جدیدی را با نام "توسعه روش مدیریت ارزش کسب شده " و با تاکید بر مدیریت هزینه با توجه به جریان نقدینگی پیمانکاران ارائه کرد. همچنین در سال ۲۰۱۴، خاموشی و گل افشانی با تاکید بر استوار بودن شاخص سنجش عملکرد زمانبندی در روش مدیریت ارزش کسب شده و دیگر روش های توسعه یافته بر مبنای محاسبات هزینه ای، روشی با عنوان مدیریت زمان کسب شده ارائه کردند که بر مبنای آن عملکرد پروژه از نظر زمانبندی با شاخص‌های زمانی‌ سنجیده شده و همچنین زمان اتمام پروژه با این شاخص ها تخمین زده می شود. کاربرد روش‌های آماری در مدیریت ارزش کسب شده از دیگر توسعه های صورت گرفته در روش مدیریت ارزش کسب شده، می توان به استفاده از روش‌های آماری اشاره کرد. با توجه به سبقه ی طولانی روش‌های آماری در پیش بینی‌ و کنترل فرایند‌هایی‌ تولیدی و یا خدماتی، محققین در حوزه مدیریت پروژه بر آن‌ شدند تا از این روش ها برای پیش بینی‌ و کنترل زمان و هزینه پروژه‌ها استفاده کنند. در این راستا، در برخی‌ مطالعات خود از رگرسیون خطی و غیر خطی برای پیش بینی هزینه و زمان پروژه‌ها استفاده کردند. برای مثال ویلیامز در ساله ۲۰۰۳، به پیش‌بینی هزینه نهایی پروژه‌های ساخت با استفاده از رگرسیون غیر خطی‌ پرداخت. در مطالعه ای دیگر، لو و همکاران در سال ۲۰۰۶ با استفاده از رگرسیون چند متغیره روشی کلی برای به پیش بینی هزینه نهایی پروژه ارایه کردند. همچنین در برخی‌ دیگر از مقالات مرتبط با این حوزه، محققین از نمودار‌های کنترل کیفیت اماری برای کنترل عملکرد زمانبندی و هزینه پروژه‌ها استفاده شده است که از جمله آن می توان به تحقیقی توسط علیوردی و همکاران در سال ۲۰۱۳ اشاره کرد. کاربرد روش‌های غیر قطعی‌ در مدیریت زمان و هزینه از شاخه‌های قابل ذکر دیگر در راستای‌ توسعه روش مدیریت ارزش کسب شده، می توان به استفاده از روش‌های غیر قطعی برای بهبود دقت و افزایش کارایی شاخص‌های این روش اشاره کرد. عدم قطعیت در روش مدیریت ارزش کسب شده را می توان ناشی‌ از عدم قطعیت در پیش بینی زمان و هزینه فعالیت‌ها دانست. همچنان که پیش بینی‌ یک پدیده همواره با عدم قطعیت همراه است، پیش‌بینی زمان و هزینه فعالیت های یک پروژه نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد و به منظور در نظر گرفتن این ویژگی ذاتی پروژه ها می‌توان از روش‌های احتمالی‌ و یا روش‌های فازی بهره برد. هرچند با توجه به نیاز روش‌های احتمالی‌ به داده‌های پیشین و با در نظر گرفتن ماهیت منحصر به فرد هر پروژه، روش‌های فازی در مدل سازی عدم قطعیت پروژه ها از کارایی بیشتری برخوردار هستند. در این راستا، برخی‌ از مقالات از روشهای فازی برای محاسبه شاخص‌های مدیریت ارزش حاصله بهره برده اند. برای مثل ناینی و همکاران در ساله ۲۰۱۱ با استفاده از اعداد فازی مثلثی و ذوزنقه‌ای به محاسبه مجدد شاخص‌های روش مدیریت ارزش کسب شده پرداخته و همچنین نمودارهایی را برای تفسیر این شاخص‌ها فازی ارائه کردند. استفاده از روش‌های فازی برای پیش بینی‌ هزینه نهایی پروژه‌ها و عملکرد آتی شاخص‌های عملکرد پروژه از دیگر شاخه هایی است که توسط محققین توسعه داده شده اند. برای مثال، سالاری و خامووشی در سال ۲۰۱۶ با استفاده از سری زمانی فازی به پیش دوره ای عملکرد زمان و هزینه پروژه ها پرداختند. در راستای استفاده از روش های احتمالی، کارن و همکاران در سال ۲۰۱۶ با است از روش بیزین به ارایه مدلی برای پیش بینی هزینه نهایی پروژه ها پرداختند. منابع: Aliverdi, R., Naeni, L. M., & Salehipour, A. (۲۰۱۳). Monitoring project duration and cost in a construction project by applying statistical quality control charts. International Journal of Project Management, ۳۱(۳), ۴۱۱-۴۲۳. Anbari, F. T. (۲۰۰۳). Earned value project management method and extensions. Project management journal, ۳۴(۴), ۱۲-۲۳. Bagherpour, M. (۲۰۱۱). An extension to earned value management. Cost Management Journal, ۲۵(۳), ۴۱. Caron, F., Ruggeri, F., & Pierini, B. (۲۰۱۶). A Bayesian approach to improving estimate to complete. International Journal of Project Management, ۳۴(۸), ۱۶۸۷-۱۷۰۲. Jacob, D. S., & Kane, M. (۲۰۰۴). Forecasting schedule completion using earned value metrics revisited. The Measurable News, ۱(۱۱), ۷. Khamooshi, H., & Golafshani, H. (۲۰۱۴). EDM: Earned Duration Management, a new approach to schedule performance management and measurement. International Journal of Project Management, ۳۲(۶), ۱۰۱۹-۱۰۴۱. Lipke, W. (۲۰۰۳). Schedule is different. The Measurable News, ۳۱–۳۴. Lowe, D. J., Emsley, M. W., & Harding, A. (۲۰۰۶). Predicting construction cost using multiple regression techniques. Journal of construction engineering and management, ۱۳۲(۷), ۷۵۰-۷۵۸. Naeni, L. M., Shadrokh, S., & Salehipour, A. (۲۰۱۱). A fuzzy approach for the earned value management. International Journal of Project Management, ۲۹(۶), ۷۶۴-۷۷۲. Salari, M., & Khamooshi, H. (۲۰۱۶). A better project performance prediction model using fuzzy time series and data envelopment analysis. Journal of the Operational Research Society. Vandevoorde, S., & Vanhoucke, M. (۲۰۰۶). A comparison of different project duration forecasting methods using earned value metrics. International journal of project management, ۲۴(۴), ۲۸۹-۳۰۲. Williams, T. P. (۲۰۰۳). Predicting final cost for competitively bid construction projects using regression models. International Journal of Project Management, ۲۱(۸), ۵۹۳-۵۹۹.